OVER….
Hormonen en stressmanagement
Het level van hormonen kan veel effect hebben op het lichaam, zoals het hormoon oestrogeen. Hoe kunnen deze effecten tegengegaan of verminderd worden? Verder is omgaan met stress is belangrijk, vooral omdat hoge stressniveaus de symptomen van de perimenopauze kunnen versterken. Hieronder een aantal praktische tips over hormonen en stressmanagement!
1. Hormonen
Hormoonsubstitutietherapie (HST) is een behandeling waarbij de hormonen worden aangevuld die vrouwen vóór de overgang in grotere hoeveelheden aanmaakten. Hormoontherapie tijdens de menopauze, zoals HST, helpt de botdichtheid te verhogen, waardoor het risico op osteoporose afneemt. Bij deze therapie wordt het oestrogeen in het lichaam aangevuld, wat helpt om het natuurlijke proces van botopbouw te ondersteunen. HST werkt vooral preventief, dus om botafbraak te voorkomen in plaats van bestaande schade te herstellen. Het nadeel is echter dat de voordelen voor de botten snel verdwijnen zodra je stopt met de therapie (Theramex, 2024). De adviezen en bevindingen over hormonen die hier onder beschreven staan zijn onder andere naar voren gekomen naar aanleiding van interviews met twee overgangsconsulenten.
Er zijn verschillende soorten en opties voor hormoontherapie tijdens de menopauze. Hieronder staan er een aantal uitgewerkt. Wij adviseren om bij interesse in hormoontherapie meer informatie op te vragen bij uw huisarts of overgangsconsulent.
Perimenopauzale vrouwen:
Wanneer u mogelijke veranderingen in menstruatiepatroon ervaart, kan er een overstap naar continu dosering noodzakelijk zijn. Dit gaat in overleg met uw overgangsconsulent of huisarts.
Cyclisch gebruik:
- Dag 1-14 van de cyclus: estradiol
- Dag 15-28 van de cyclus: estradiol + dydrogesteron
Keuzes voor progesteron:
Tijdens hormoontherapie kan er gekozen worden uit verschillende soorten progesteron. Per vrouw en overgangsklachten is het verschillend welk progesteron het beste effect heeft op het verbeteren van de overgangsklachten.
- Utrogestan: Lichaamseigen, gemicroniseerd progesteron.
- Mirena (hormoonspiraal): Bevat synthetisch levonorgestrel.
- Duphaston: Bevat dydrogesteron.
Testosterongebruik bij vrouwen:
In het buitenland is meer kennis beschikbaar over testosteron. Het ondersteunt botopbouw en behoud van spierkracht. In Nederland wordt het alleen voorgeschreven bij verminderd libido. Dosering vereist extra zorg, omdat beschikbare producten voor mannen zijn ontwikkeld (Guudwomen, z.d.).
Langetermijneffecten van hormoontherapie:
Hormoontherapie heeft op lange termijn meerdere effecten op uw gezondheid. Hormoontherapie heeft namelijk een preventieve werking op; botgezondheid, hartgezondheid, verminderd risico op dementie, het voorkomen of vertragen van diabetes mellitus, gezonde bloedvaten en een mogelijke verbetering van een schildklieraandoening (The North American Menopause Society, 2022).
Zorgen dat je lichaam een goede balans heeft tussen zowel oestrogeen als progesteron tijdens de perimenopauze kan helpen om enkele van de uitdagende symptomen te verzachten terwijl je naar de menopauze overgaat (Guudwoman, z.d.)
De overgang kan door hormonale schommelingen en een daling van hormonen voor flinke klachten zorgen die je dagelijks leven beïnvloeden. Tips die wij meegeven bij het overwegen of het gebruik van hormoontherapie:
- Raadpleeg altijd een specialist: gebruik hormonale medicatie nooit zonder overleg met een medisch specialist. Dit voorkomt ongewenste bijwerkingen en zorgt voor een veilige toepassing van HST.
- Ken je medische situatie: Vrouwen zonder baarmoeder hebben meestal geen progesteron nodig bij HST. Laat je situatie beoordelen om te bepalen welke behandeling het beste bij je past.
- Kies de juiste vorm van HST: Oestrogeen (estradiol) is beschikbaar in diverse toedieningsvormen, zoals tabletten, sprays, gels of pleisters. Overleg met je arts welke methode voor jou het meest geschikt is.
- Balans is essentieel: Voor vrouwen met een baarmoeder is het belangrijk om oestrogeen te combineren met progesteron, bijvoorbeeld via capsules, vaginaal tabletten of een hormoonspiraal, om gezondheidsrisico’s te voorkomen.
- Blijf geïnformeerd: Begrijp de rol van hormonen zoals oestrogeen en progesteron en hun effect op je lichaam tijdens de overgang. Dit helpt je betere keuzes te maken in samenspraak met je arts (Ellessie, z.d.)
Voor meer informatie over hormoontherapie verwijzen wij u graag door naar: https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/de-overgang
2. Stressmanagement
Het omgaan met stress is belangrijk, vooral omdat hoge stressniveaus de symptomen van de perimenopauze kunnen versterken. Hier zijn vier praktische tips om direct mee aan de slag te gaan:
- Meditatie: Door regelmatig te oefenen met mediteren, kun de geest tot rust gebracht worden en angstgevoelens verminderen. Het bewust richten op het hier en nu helpt om meer de innerlijke rust te ervaren en stress beter te kunnen beheersen (Guudwoman, z.d.).
- Diep ademhalen: Simpele ademhalingstechnieken kunnen het zenuwstelsel kalmeren. Door langzaam en diep adem te halen, ontspant het lichaam zich en neemt de spanning af. Dit verlaagt ook de hartslag en helpt om beter om te gaan met stressvolle situaties (Guudwoman, z.d.).
- Bewegen: Lichaamsbeweging is een uitstekende manier om stress te verlichten. Het stimuleert de aanmaak van endorfines, die je stemming verbeteren en het stresshormoon cortisol verminderen. Bovendien ontspant beweging je spieren en bevordert het een betere nachtrust (Guudwoman, z.d.).
- Natuur opzoeken: Tijd doorbrengen in een natuurlijke omgeving kan je stressniveau aanzienlijk verlagen. De frisse lucht en rustgevende geluiden in de natuur zorgen ervoor dat je ontspant en je cortisolniveaus dalen. Zelfs een korte wandeling in het park kan je humeur verbeteren, je concentratie verhogen en je welzijn versterken (Guudwoman, z.d.).
3. Slaap
Iedere 24 uur doorloopt elk mens een vast patroon van slapen en waken, dat wordt gereguleerd door de biologische klok. Een belangrijk hormoon dat hierbij een rol speelt, is melatonine. De aanmaak van melatonine in de hersenen wordt beïnvloed door daglicht: overdag wordt de productie geremd, terwijl ‘s nachts melatonine vrijkomt in het bloed. Zodra de behoefte aan slaap een bepaald niveau bereikt, sturen de hersenen een signaal om te gaan slapen (Nij Smellinghe, z.d.).
Tips voor een goede nachtrust
Hieronder staan een aantal tips en adviezen beschreven die helpen voor een goede nachtrust:
- Zorg voor een rustige overgang van een actieve dag naar een ontspannen nacht.
- Creëer de ideale slaapomgeving: een koele, donkere kamer en eventueel een raam open voor frisse lucht.
- Houd een regelmatig slaapritme aan door steeds rond dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan.
- Overweeg verkoelende materialen zoals een hoeslaken of kussensloop van bijvoorbeeld Zenzo.
- Vermijd middelen die de slaap kunnen verstoren, koffie, nicotine, te veel alcohol en bepaalde medicijnen.
- Breng overdag veel tijd buiten door om de natuurlijke melatonineproductie te stimuleren.
- Eet voor het slapengaan iets kleins dat rijk is aan tryptofaan en koolhydraten, zoals een banaan.
Door deze adviezen toe te passen, kunt u uw slaapkwaliteit verbeteren en uitgerust wakker worden (Nij Smellinghe, z.d.)
Guudwoman. (z.d.). Perimenopauze: tips en advies om je voor te bereiden op de overgang. Geraadpleegd op 19 december 2024, van https://www.guudwoman.com/nl-nl/blogs/menstruele-gezondheid-menopauze-perimenopauze/perimenopauze-tips-en-advies-om-je-voor-te-bereiden-op-de-overgang
Nij Smellinghe. (z.d.). Overgang, voeding en leefstijladviezen. Geraadpleegd op 19 december 2024, van https://www.nijsmellinghe.nl/zorg/brochures/23504/overgang-voeding-en-leefstijladviezen
The North American Menopause Society. (2022). The 2022 hormone therapy position statement of The North American Menopause Society. Geraadpleegd op 12 oktober 2024, van https://menopause.org/wp-content/uploads/professional/nams-2022-hormone-therapy-position-statement.pdf
Theramex. (z.d.). Over Theramex. Geraadpleegd op 19 december 2024, van https://www.theramex.com/nl/over-theramex/